Chuẩn bị gì cho mùa mưa lũ: 15 nhu yếu phẩm + kiến thức thiết yếu

Mùa mưa lũ hàng năm tại Việt Nam (từ tháng 7-11) không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng và tài sản của người dân. Theo số liệu từ Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, trung bình mỗi năm có 100-150 người thiệt mạng và thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng do mưa lũ. Việc chuẩn bị kỹ càng nhu yếu phẩm, kiến thức và kế hoạch ứng phó là cực kỳ quan trọng để bảo vệ gia đình. Bài viết này cung cấp checklist đầy đủ 15 nhu yếu phẩm thiết yếu và kiến thức phòng chống mùa mưa lũ 2025.

Tại sao cần chuẩn bị cho mùa mưa lũ?

Hiểm họa từ mưa lũ tại Việt Nam

Việt Nam nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của 10-15 cơn bão mỗi năm, cùng với địa hình đồi núi chiếm 3/4 diện tích khiến nguy cơ lũ quét, sạt lở đất rất cao.

Các tác động nguy hiểm:

• Ngập lụt kéo dài nhiều ngày, cô lập khu dân cư
• Sạt lở đất ở vùng núi, đe dọa nhà cửa
• Mất điện, mất nước sinh hoạt
• Thiếu thực phẩm, nước uống
• Dịch bệnh bùng phát sau lũ (tiêu chảy, sốt xuất huyết, viêm da…)
• Thiệt hại tài sản, nhà cửa, vật nuôi

Nguyên tắc “4 Có” khi đối phó mưa lũ

1. Có thông tin: Theo dõi dự báo thời tiết hàng ngày
2. Có kế hoạch: Biết nơi sơ tán, đường đi an toàn
3. Có đồ dùng: Túi cứu hộ sẵn sàng, dễ lấy
4. Có kỹ năng: Biết sơ cứu, thoát hiểm, bơi lội cơ bản

Checklist 15 nhu yếu phẩm thiết yếu cho mùa mưa lũ

Nhóm 1: Thực phẩm và nước uống

1. Nước uống đóng chai

Ưu tiên hàng đầu, chuẩn bị ít nhất 20 lít/người

Nước uống là nhu yếu phẩm quan trọng nhất vì khi lũ lụt, nguồn nước sinh hoạt thường bị ô nhiễm hoặc mất hoàn toàn. Mỗi người cần 4-5 lít nước/ngày (uống, nấu ăn, vệ sinh).

Cách dự trữ:

• Mua nước đóng chai 500ml, 1.5L hoặc bình 6L, 20L
• Chuẩn bị đủ cho ít nhất 3-5 ngày
• Để ở nơi cao, khô ráo, dễ lấy
• Kiểm tra hạn sử dụng (thường 12-24 tháng)

Phù hợp:

• Gia đình 4 người: 80-100 lít (4-5 bình 20L)
• Người sống một mình: 20-25 lít

Giá tham khảo:

• Nước lọc chai 500ml: 3.000-5.000đ/chai
• Bình 20L: 30.000-50.000đ/bình

Mua tại Shopee: Nước đóng chai

2. Thực phẩm khô, đồ hộp

Không cần nấu, bảo quản lâu, năng lượng cao

Khi mất điện kéo dài, thực phẩm tươi sống dễ hỏng. Thực phẩm khô và đồ hộp là lựa chọn tối ưu vì bảo quản lâu (6-24 tháng), không cần tủ lạnh và có thể ăn ngay.

Danh sách thực phẩm nên dự trữ:

• Mì gói, phở ăn liền: 20-30 gói (100.000-150.000đ)
• Cơm hộp, cháo hộp: 10-15 hộp (150.000-200.000đ)
• Thịt hộp, cá hộp, pate: 10 hộp (200.000đ)
• Sữa hộp, sữa đặc: 5-10 hộp (100.000đ)
• Bánh mì tươi: 5-7 ổ (50.000đ, chỉ giữ 2-3 ngày)
• Bánh quy, bánh gạo: 3-5 gói (100.000đ)

Lưu ý:

• Chọn thực phẩm có hạn sử dụng dài
• Ưu tiên đồ ăn quen thuộc, không gây dị ứng
• Chuẩn bị thêm đồ ăn dặm cho trẻ nhỏ, người già

Giá tổng: 700.000-900.000đ cho gia đình 4 người trong 5 ngày

Mua tại Shopee: Thực phẩm khô

3. Sữa bột, sữa hộp cho trẻ em

Dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ nhỏ và người già

Với gia đình có trẻ em dưới 3 tuổi hoặc người già, sữa là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu khi thực phẩm khan hiếm.

Chuẩn bị:

• Sữa bột: 1-2 hộp 900g (400.000-600.000đ)
• Sữa hộp nước: 10-15 hộp (150.000đ)
• Cháo ăn dặm: 10 gói/hộp (200.000đ)

Mua tại Shopee: Sữa bột, sữa hộp

Nhóm 2: Vệ sinh và y tế

4. Bộ sơ cứu y tế

Bắt buộc trong mọi gia đình, giá chỉ từ 150k

Sau mưa lũ, việc tiếp cận cơ sở y tế rất khó khăn. Bộ sơ cứu giúp xử lý các tình huống khẩn cấp như vết thương, sốt, đau bụng, dị ứng.

Bộ sơ cứu cơ bản gồm:

• Băng gạc vô trùng, băng dính y tế
• Bông gòn, cồn 70%, nước muối sinh lý
• Thuốc hạ sốt (Paracetamol)
• Thuốc tiêu chảy, thuốc đau bụng
• Thuốc cảm cúm, thuốc dị ứng
• Kéo, nhíp, nhiệt kế
• Khẩu trang y tế (10-20 cái)

Giá tham khảo:

• Bộ sơ cứu sẵn có: 150.000-300.000đ
• Tự lắp ráp: 200.000-400.000đ (đầy đủ hơn)

Mua tại Shopee: Bộ sơ cứu khẩn cấp

5. Thuốc men cần thiết

Thuốc uống thường xuyên + thuốc thông dụng

Chuẩn bị ít nhất 1 tháng thuốc uống thường xuyên (cao huyết áp, đái tháo đường, tim mạch…) và các thuốc thông dụng.

Danh sách thuốc thông dụng:

• Thuốc hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen
• Thuốc tiêu chảy: Smecta, than hoạt tính
• Thuốc cảm cúm: Decolgen, Hapacol…
• Thuốc kháng sinh: Amoxicillin (theo đơn bác sĩ)
• Dầu gió, dầu nóng, cao dán sâm
• Kem bôi côn trùng cắn

Giá: 200.000-500.000đ

Mua tại Shopee: Thuốc men gia đình

6. Đồ vệ sinh cá nhân

Băng vệ sinh, tã giấy, khăn ướt, xà phòng

Các vật dụng vệ sinh cá nhân giúp duy trì vệ sinh, phòng ngừa bệnh tật trong môi trường thiếu nước sạch.

Danh sách:

• Băng vệ sinh phụ nữ (2-3 gói/người)
• Tã giấy, bỉm cho trẻ nhỏ, người già (20-30 miếng)
• Khăn ướt (3-5 gói)
• Xà phòng diệt khuẩn (2-3 cục)
• Dầu gội khô, kem đánh răng mini
• Giấy vệ sinh (5-10 cuộn)

Giá: 200.000-400.000đ

Mua tại Shopee: Đồ vệ sinh cá nhân

Nhóm 3: Chiếu sáng và thông tin

7. Đèn pin, đèn sạc LED

Thiết yếu khi mất điện, giá từ 50k

Mất điện là tình huống thường gặp nhất khi mưa lũ, kéo dài từ vài giờ đến vài ngày. Đèn pin/đèn sạc giúp chiếu sáng, di chuyển an toàn ban đêm.

Loại đèn nên có:

• Đèn pin LED cầm tay: 2-3 cái (50.000-100.000đ/cái)
• Đèn đội đầu: 1 cái (80.000đ) - rảnh tay khi làm việc
• Đèn sạc tích điện: 1-2 cái (150.000-300.000đ) - dùng lâu
• Pin dự phòng: 10-20 viên AA/AAA (50.000-100.000đ)

Lưu ý:

• Chọn đèn LED tiết kiệm pin, độ sáng cao
• Kiểm tra pin trước mùa mưa
• Để đèn ở nhiều vị trí trong nhà

Giá tổng: 300.000-600.000đ

Mua tại Shopee: Đèn pin LED

8. Radio pin hoặc radio sạc tay

Nhận thông tin dự báo thời tiết khi mất điện, mất mạng

Khi mất điện và mất sóng điện thoại, radio là cách duy nhất để cập nhật tin tức về bão lũ, hướng sơ tán, cứu trợ.

Chọn loại:

• Radio pin: 100.000-200.000đ
• Radio sạc tay (quay tay phát điện): 150.000-300.000đ
• Radio tích hợp đèn pin, sạc điện thoại: 250.000-500.000đ

Mua tại Shopee: Radio pin

9. Pin sạc dự phòng (Power Bank)

Sạc điện thoại khi mất điện, dung lượng 10.000-20.000mAh

Điện thoại là công cụ liên lạc quan trọng nhất. Pin sạc dự phòng dung lượng cao giúp giữ điện thoại hoạt động nhiều ngày.

Chọn:

• Dung lượng: 10.000-20.000mAh (sạc được 3-5 lần)
• Có nhiều cổng sạc
• Chống nước (nếu có)

Giá: 150.000-400.000đ

Mua tại Shopee: Pin sạc dự phòng

Nhóm 4: Thiết bị chống ngập và thoát hiểm

10. Bao cát chống ngập, túi hút nước

Chặn nước tràn vào nhà, giá chỉ 20k-50k/túi

Bao cát/túi hút nước đặt ở ngưỡng cửa giúp ngăn nước lũ tràn vào nhà khi mực nước chưa quá cao (dưới 30-50cm).

Loại bao cát:

• Bao cát truyền thống: Túi canvas đựng cát/đất, giá rẻ nhưng nặng, khó vận chuyển
• Túi hút nước tự nở: Chứa polymer hút nước, khi gặp nước nở gấp 10 lần, nhẹ, dễ xếp. Giá: 20.000-50.000đ/túi

Số lượng cần:

• Mỗi cửa: 5-10 túi xếp 2-3 lớp
• Gia đình trung bình: 20-30 túi (400.000-1.000.000đ)

Mua tại Shopee: Bao cát chống ngập

11. Áo phao cứu sinh

Bắt buộc với vùng thường xuyên bị lũ, 80k-150k/cái

Áo phao cứu sinh là thiết bị cứu hộ quan trọng nhất khi nước lũ dâng cao, giúp bạn nổi và thoát hiểm an toàn.

Chọn áo phao:

• Độ nổi ≥70N (Newton)
• Đạt chuẩn QCVN
• Có dải phản quang, còi
• Đủ size cho cả gia đình

Số lượng: Mỗi người 1 cái

Giá: 80.000-150.000đ/cái cho người lớn; 50.000-100.000đ cho trẻ em

Mua tại Shopee: Áo phao cứu sinh

12. Dây thừng, thang dây thoát hiểm

Thoát khỏi tầng cao khi bị cô lập

Khi nước lũ ngập nhanh, có thể bạn phải thoát ra từ tầng 2-3 của nhà. Dây thừng dài 10-15m giúp leo xuống an toàn hoặc buộc chặt đồ đạc.

Chuẩn bị:

• Dây thừng dù/polyester dày ≥10mm, dài 10-15m
• Thang dây thoát hiểm (nếu có)

Giá: 100.000-300.000đ

Mua tại Shopee: Dây thừng thoát hiểm

Nhóm 5: Công cụ và tiện ích

13. Dao đa năng, kéo, búa

Cắt dây, phá cửa, thoát hiểm khẩn cấp

Các dụng cụ cầm tay nhỏ gọn giúp bạn xử lý nhiều tình huống như cắt dây thừng, mở hộp đồ hộp, phá cửa thoát hiểm.

Danh sách:

• Dao đa năng (Swiss knife): 100.000-300.000đ
• Kéo cắt dây lớn: 50.000đ
• Búa nhỏ: 50.000đ

Mua tại Shopee: Dao đa năng

14. Túi nilon, bao tải, bạt che

Bảo vệ đồ đạc, giấy tờ khỏi nước

Túi nilon và bạt che giúp bảo vệ quần áo, giấy tờ, thiết bị điện tử khỏi bị ướt khi di chuyển hoặc khi nước tràn vào nhà.

Chuẩn bị:

• Túi nilon lớn chống nước: 10-20 cái (50.000đ)
• Bao tải dứa: 10 cái (20.000đ)
• Bạt nhựa dày 2x3m: 2 tấm (100.000đ/tấm)

Giá: 150.000-250.000đ

Mua tại Shopee: Túi nilon chống nước

15. Bếp gas mini di động

Nấu ăn khi mất điện, giá từ 150k

Khi mất điện kéo dài, bếp gas mini giúp bạn có thể nấu ăn nóng, đun nước sôi để uống an toàn.

Chọn:

• Bếp gas mini 1 bếp: 150.000-300.000đ
• Bình gas mini 230g: 30.000-50.000đ/bình (chuẩn bị 3-5 bình)

Giá tổng: 300.000-500.000đ

Mua tại Shopee: Bếp gas mini

Bảng so sánh 15 nhu yếu phẩm thiết yếu

Kiến thức phòng chống mưa lũ

Trước khi bão lũ đến (3-5 ngày)

Theo dõi thông tin:

• Lắng nghe dự báo thời tiết trên VTV1, VOV, báo địa phương
• Theo dõi cảnh báo từ Ban chỉ huy PCTT địa phương
• Kiểm tra ứng dụng thời tiết trên điện thoại

Chuẩn bị nhà cửa:

• Chằng chống mái nhà bằng dây thép, dây thừng
• Dùng bao cát chặn cửa, ngưỡng cửa
• Cắt tỉa cây cối xung quanh nhà
• Dán băng keo chéo lên cửa kính chống vỡ
• Vệ sinh cống rãnh thoát nước
• Gia cố hoặc di dời chuồng trại, vật nuôi

Chuẩn bị đồ đạc:

• Xếp đồ đạc, thiết bị điện lên cao (≥1.5m)
• Bảo vệ giấy tờ quan trọng (CCCD, sổ đỏ, giấy khai sinh) bằng túi nilon kín
• Rút phích cắm các thiết bị điện
• Chuẩn bị túi cứu hộ cá nhân ở vị trí dễ lấy

Lập kế hoạch sơ tán:

• Xác định nơi trú ẩn an toàn gần nhất
• Biết đường đi sơ tán
• Thống nhất điểm tập trung gia đình nếu bị tản
• Lưu số điện thoại khẩn cấp: 113 (Công an), 114 (Cứu hỏa), 115 (Cấp cứu)

Khi bão lũ đang diễn ra

Ở trong nhà:

• Đóng chặt cửa ra vào, cửa sổ
• Tránh xa cửa sổ, kính
• Không sử dụng thiết bị điện
• Ở tầng cao nhất của nhà
• Theo dõi tin tức liên tục qua radio

Khi nước dâng cao:

• Lên tầng cao hoặc lên mái nhà
• Mang theo túi cứu hộ
• Tắt nguồn điện tổng
• Đóng van gas
• Gọi cứu hộ: 113, 114, 115
• Không cố vượt dòng nước chảy xiết

Khi phải di chuyển:

• Luôn mặc áo phao
• Không đi một mình, đi theo nhóm 3-4 người
• Dùng gậy thăm dò đường đi (cống, hố thoát nước)
• Tránh xa cột điện, dây điện đổ
• Không lội nước sâu quá đầu gối

Sau khi lũ rút

Kiểm tra nhà cửa:

• Chụp ảnh thiệt hại để báo bảo hiểm (nếu có)
• Kiểm tra kết cấu nhà: nứt tường, sụt móng
• Kiểm tra hệ thống điện trước khi bật nguồn
• Kiểm tra gas, nước có rò rỉ không

Vệ sinh môi trường:

• Vệ sinh nhà cửa, khử trùng bằng Cloramin B, Javen
• Đổ bỏ thực phẩm bị ngập nước
• Chỉ dùng nước đun sôi hoặc nước đóng chai
• Vệ sinh giếng nước, bể nước

Phòng bệnh:

• Rửa tay thường xuyên với xà phòng
• Đeo khẩu trang khi dọn dẹp
• Tiêm phòng uốn ván nếu bị thương
• Đi khám ngay nếu có triệu chứng: sốt, tiêu chảy, nổi mẩn

Hỗ trợ tâm lý:

• Chia sẻ cảm xúc với người thân
• Hỗ trợ trẻ em, người già vượt qua nỗi sợ
• Gọi đường dây nóng tâm lý: 1800.6606

Những sai lầm nguy hiểm cần tránh

Sai lầm 1: Không chuẩn bị trước

Nhiều gia đình chỉ mua đồ khi đã có tin bão, dẫn đến:

• Giá tăng cao đột biến
• Hết hàng, không mua được
• Không đủ thời gian chuẩn bị kỹ

Giải pháp: Chuẩn bị túi cứu hộ từ đầu mùa mưa (tháng 7), kiểm tra 3-6 tháng/lần.

Sai lầm 2: Cố ở lại khi có lệnh sơ tán

Nhiều người nghĩ nhà mình an toàn, không chịu sơ tán. Đây là nguyên nhân gây thiệt mạng nhiều nhất.

Giải pháp: Tuân thủ tuyệt đối lệnh sơ tán của chính quyền địa phương.

Sai lầm 3: Lội nước lũ

Nước lũ trông nông nhưng rất nguy hiểm:

• Chứa bùn đất, rác thải, hóa chất
• Dòng chảy mạnh, cuốn trôi người
• Che giấu hố, cống, vật sắc nhọn
• Có thể nhiễm điện từ dây điện đổ

Quy tắc an toàn:

• Nước cao quá đầu gối: KHÔNG đi
• Nước chảy xiết: KHÔNG đi
• Không thấy rõ mặt đường: KHÔNG đi

Sai lầm 4: Dùng nước lũ chưa xử lý

Nước lũ chứa vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh tiêu chảy, thương hàn, viêm gan A.

Giải pháp:

• Chỉ dùng nước đóng chai
• Đun sôi nước ít nhất 3 phút trước khi uống
• Dùng viên lọc nước khẩn cấp (Aquatabs)

Sai lầm 5: Lái xe qua vùng ngập

15-20cm nước đã cuốn trôi được xe máy. 50cm nước cuốn trôi được ô tô.

Giải pháp:

• Không cố lái xe qua vùng ngập
• Quay đầu, tìm đường khác
• Nếu xe chết máy trong nước: xuống xe, thoát ra ngay

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Cần chuẩn bị bao nhiêu tiền cho đồ dùng mùa mưa lũ?

Tùy quy mô gia đình và mức độ chuẩn bị:

• Cơ bản (4 người): 3-4 triệu đồng
• Đầy đủ (4 người): 5-7 triệu đồng
• Cao cấp: 8-10 triệu đồng (thêm máy bơm nước, máy phát điện mini…)

2. Đồ dùng chuẩn bị sẵn có thể để được bao lâu?

• Thực phẩm khô: 6-24 tháng (kiểm tra HSD)
• Nước đóng chai: 12-24 tháng
• Thuốc men: Theo hạn sử dụng ghi trên vỏ hộp
• Đèn pin, pin dự phòng: Kiểm tra 3-6 tháng/lần
• Túi cứu hộ tổng thể: Kiểm tra và làm mới 6 tháng/lần

3. Nên để túi cứu hộ ở đâu?

• Gần cửa ra vào chính
• Tầng cao nhất của nhà
• Nơi dễ thấy, dễ lấy, mọi người trong nhà đều biết
• Không để trong tủ kín hoặc dưới gầm giường

4. Vùng nào ở Việt Nam dễ bị lũ lụt nhất?

• Miền Bắc: Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang (lũ quét núi)
• Miền Trung: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam (lũ lớn hàng năm)
• Miền Nam: Đồng bằng sông Cửu Long (ngập úng mùa mưa)

5. Khi nào cần sơ tán khẩn cấp?

• Khi có lệnh sơ tán của chính quyền
• Nước dâng nhanh, ngập quá 1m
• Nhà bị sụt, nứt nghiêm trọng
• Có nguy cơ sạt lở đất
• Mất liên lạc với bên ngoài

6. Bảo hiểm nhà có bồi thường thiệt hại do lũ lụt không?

Tùy gói bảo hiểm. Một số bảo hiểm có gói bổ sung “thiên tai” bao gồm lũ lụt, bão. Nên đọc kỹ hợp đồng hoặc hỏi công ty bảo hiểm.

7. Làm gì khi bị mắc kẹt trong nhà bị ngập?

• Lên tầng cao/mái nhà ngay
• Gọi cứu hộ: 113, 114, 115
• Phất cờ, áo sáng màu để được phát hiện
• Dùng còi, gõ vật kim loại để báo hiệu
• Không nhảy xuống nước nếu không biết bơi

Mua đồ dùng chuẩn bị mùa mưa lũ ở đâu?

Mua online

Shopee:

• Tìm các shop Mall, Preferred Seller
• So sánh giá nhiều shop
• Đọc review có hình ảnh
• Mua trước mùa mưa 1-2 tháng để tránh hết hàng

Lazada, Tiki:

• Ưu tiên sản phẩm “Giao hàng nhanh”
• Kiểm tra chính sách đổi trả

Mua trực tiếp

Siêu thị:

• Big C, Lotte Mart, Co.opMart
• Đầy đủ thực phẩm, đồ dùng sinh hoạt

Cửa hàng chuyên dụng:

• Cửa hàng dụng cụ cứu hộ, phòng cháy chữa cháy
• Cửa hàng đồ dùng nhà bếp
• Nhà thuốc (thuốc men, bộ sơ cứu)

Chợ địa phương:

• Thực phẩm tươi sống (mua trước bão 1-2 ngày)
• Bao cát, bạt che, dây thừng

Giá tham khảo 2025

• Túi cứu hộ cơ bản (4 người, 3 ngày): 2.000.000-3.000.000đ
• Túi cứu hộ đầy đủ (4 người, 5-7 ngày): 4.000.000-7.000.000đ
• Bao cát chống ngập (20-30 túi): 400.000-1.000.000đ
• Áo phao cứu sinh (4 cái): 320.000-600.000đ

Lời kết

Mùa mưa lũ là thử thách hàng năm với người dân Việt Nam, đặc biệt ở các tỉnh miền Trung và vùng núi phía Bắc. Việc chuẩn bị kỹ càng nhu yếu phẩm, trang bị kiến thức phòng chống và lập kế hoạch ứng phó không chỉ bảo vệ tính mạng, tài sản mà còn giúp gia đình vượt qua giai đoạn khó khăn một cách an toàn nhất.

Ghi nhớ nguyên tắc vàng:

• Chuẩn bị sớm: Từ đầu mùa mưa (tháng 7), không đợi đến khi có tin bão
• Theo dõi thông tin: Dự báo thời tiết hàng ngày, cảnh báo từ chính quyền
• Tuân thủ lệnh: Sơ tán khi được yêu cầu, không chủ quan
• An toàn là trên hết: Không cố ở lại, không lội nước lũ

Hãy chia sẻ bài viết này với gia đình, bạn bè để cùng nhau chuẩn bị tốt hơn cho mùa mưa lũ. An toàn là món quà quý giá nhất!